مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

اسدآباد | محمد آصف فکرت اسدآباد \ asad-ābād\ ، شهر و مرکز استان کُنَرِ افغانستان. این شهر در´15 °71 طول شرقی و´87 °34 عرض شمالی قرار دارد (دوپری، 728). نام پیشین آن چغه‌سرای \ čaqa-sarāy\ و چَغان‌سرای بود. اسد‌آباد در موقعیت مناسبی در محل تلاقی جاده‌های نورستان (کافرستانِ سابق) و چِترال و در امتداد رود کنر و شاخۀ اصلی آن، یعنی رود پ...
اسد بن فرات | فرامرز حاج منوچهری اسدِ بنِ فُرات \ asad-ebn-e forāt\ ، ابوعبدالله (142-213ق/ 759-828م)، فقیه، قاضی و از عوامل مؤثر در تدوین فقه مالکی.
اسدآباد | عباس سعیدی اسـدآباد \ asad-ābād\ ، شهـر و شهرستـانـی در غـرب استان همدان.
اسدالله اصفهانی | محمدحسن سمسار اسـداللهِ‌ اصـفـهـانـی \ asad-ol-lāh-e esfa(e)hāni\ ، شمشیر‌ساز نامدار ایرانی سدۀ 11ق/ 17م. پژوهشگران سدۀ اخیر او را هم‌زمان با شاه عباس یکم صفوی (سل‍ : 996-1038ق/ 1588-1629م)، و حتى برخی وی را شمشیر‌ساز این پادشاه شمرده‌اند (EI 2، ذیل «اسدالله‌ اصفهانی»؛ اشتوکلاین،2575 ؛مایِر،26-27؛ «کاتالوگ...»، 330).
اسد | پیام شمس الدینی اسد \ asad\ ، نام و تخلص چند شاعر پارسی‌زبان که در سده‌های 10 تا 12ق/ 16 تا 18م در ایران و هندوستان می‌زیستند.
اسدالله شیرازی | محمدحسن سمسار اسـداللهِ شـیـرازی \ asad-ol-lāh-e širāzi\ (د 1269ق/ 1853م)، خوش‌نویس نامدار قلم نستعلیق. او در دربار محمدشاه قاجار سمت «کاتب سرکاری» و لقب «کاتب السلطانی» داشت (بیانی، احوال و آثار...، 1/ 60-61).
اسدالله کرمانی | محمدحسن سمسار اسداللهِ کرمانی \ asad-ol-lāh-e kermāni\ ، اسدالله بن بایزید صادقی صوفی کرمانی (د 892 ق/ 1487م)، استاد خوش‌نویس قلمهای 6گانه (ثلث، نسخ، تعلیق، ریحان، محقَّق و رِقاع) (حاجی‌خلیفه، 711؛ مستقیم‌زاده، 113؛ ایرانی، 119-120).
اسد، حافظ | بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه اسد \ asad\ ، حافظ (در عربی: حافظ الأسد) (1930-2000م/ 1309-1379ش)، رئیس‌جمهوری سوریه (1971-2000م/ 1349-1379ش). او ثبات را به سوریه بازگردانید و حضور قدرتمند این کشور را در خاورمیانه تثبیت کرد.
اسدالله شوشتری | سعید نجفی اسداللهی اسداللهِ شوشتری \ asad-ol-lāh-e šuštari\ ، یا اسدالله تُستَری (ح 1186-1234ق/ ح 1772-1819م)، فرزند اسماعیل، از فقیهان اصولی و محقق امامیه و نویسندۀ مقابس الانوار. او را کاظمی، دزفولی و انصاری نیز خوانده‌اند (آقابزرگ، طبقات...، 122؛ خلیلی، 80).
اسد کاشی | علی میرانصاری اسدِ کاشی \ asad-e kāši\ (د 1048ق/ 1638م)، از شاعران عارف‌مسلک کاشان در عصر صفوی. او در قهپایۀ اصفهان زاده شد (نصرآبادی، 209؛ علی حسن خان، 23)، اما بیشتر زندگی خود را در کاشان گذراند و از این رو، به کاشی شهرت یافت.
اسد بن موسی | فرامرز حاج منوچهری اسدِ بنِ موسى \ asad-ebn-e musā\ (132- 212ق/ 750- 827م)، فرزند ابراهیم بن ولید بن عبدالملک اموی، محدث و فقیه مصری و مؤلف کتاب الزهد، از قدیم‌ترین تألیفات برجای ماندۀ اسلامی.
اسدراس | بخش ادیان و فرق اِسدراس \ esdrās\ ، صورت یونانی‌شدۀ عِزرا در زبان عبری، و نام دو کتاب از مجموعه کتابهای آپوکریفا (ه‍ م). کتابهای آپوکریفا به باور بسیاری از مسیحیان، جزئی از کتاب مقدس اند و معمولاً بین عهد قدیم و عهد جدید قرار می‌گیرند. در برخی نسخه‌های کتاب مقدس، کتابهای عزرا و نحمیا (از کتابهای عهد قدیم) نیز اسدراس خوانده ش...
اسدیه | احمد آرین نیا اَسَدیه \ asadiy[y]e\ ، شهر و مرکز شهرستان درمیان در استان خراسان جنوبی. این شهر با 180‘2 متر ارتفاع و موقعیتی پایکوهی، در ´57 °59 طول شرقی و ´57 °32 عرض شمالی جغرافیایی ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها...، 7؛ قس: فرهنگ جغرافیایی ایـران، 17)، و در کنـار جـادۀ بیـرجند ـ دستگرد قـرار دارد (نک‍ : همان‌جا).
آسدوادزادوریان | آندرانیک هویان آسـدوادزادوریـان \ āsduādzāduriyān\ ، سِت‌‌ خان (د 1258ق/ 1842م)، از رجال روزگار فتحعلی شاه و از نزدیکان عباس‌میرزا، نایب‌السلطنه.
اسدی طوسی | ابوالفضل خطیبی اسـدیِ طـوسی \ asadi-ye tusi\ ، ابـومنصـور (ابـونصـر) علی بن احمد (د ح 465ق/ 1073م)، شاعر و لغت‌شناس پرآوازۀ ایرانی.
اسدود | عباس سعیدی اَسدود \ asdud\ ، يكی‌ از 5 شهر فلسطين‌ باستان‌. اين‌ نام‌ را به‌ صورت‌ اِسدود (نک‍ : PR, 1528؛ هورویتس، 296؛ دباغ، 1(2)/ 29) و سدود (عطاءالله، 72، 102، 190؛ رافق، 765) نيز نوشته‌اند. جغرافی‌‌دانان‌ مسلمان‌ آن‌ را ازدود آورده‌اند (مقدسی، 277؛ مسعودی، 273؛ ابن‌خردادبه، 76). در تورات‌ به صورت‌ اشدود (یوشع، 22:1...
اسراء |
اسرار |
اسراء | محمدعلی لسانی فشارکی اِسراء \ esrā[ˀ]\ ، هفدهمین سورۀ قرآن مجید، دارای 12 رکوع، 111 (یا 110) آیه، 563‘1 کلمه و 460‘6 حرف.
اسرار التوحید |
اسرائیل |
اسرار گنج دره جنی | حسن میر عابدینی اسرارِگنجِ درۀ جِنّی \ asrār-e ganj-e darre-ye jenni\ ، با عنوان کاملِ « اسرار گنج درۀ جنی: یک داستان از یک چشـم ‌انـداز»، رمـانی‌‌ سیـاسـی ـ اجتماعی‌ از ابراهیم‌ گلستـان (ز 1301ش). گلستان این رمان را بر پایۀ فیلمی که به همین نام ساخته بود، در 1353ش نوشت.
اسرافیل | احمد پاکتچی اسرافیل \ esrāfil\ ، در روایات اسلامی، نام فرشته‌ای از ملائکۀ مقرب که بیشترین شهرت او به دمیدن در صور به هنگام برپاییِ قیامت است.
اسرائیلیات | فرامرز حاج منوچهری اسرائیلیات \ esrāˀiliyāt\ ، اصطلاحی‌ در معارف‌ اسلامی، به‌ویژه در تفسیر و علوم حدیث، و آن به دسته‌ای از روایات و قصص و مفاهیم گفته می‌شود که نه در قرآن و احادیث‌ ‌‌‌نبوی، ‌‌بلکه در تعالیم امم سالفه، به‌ویژه بنی‌اسرائیل، ریشه دارند و حاصل جریانی از داستان‌سرایی، اسطوره‌پردازی و وجوهی دیگر از تعالیم غیراصیل است...
اسرم | لیلا وثوقی اَسرَم \ asram\ ، روستایی در بخش میان‌ دورودِ شهرستان ساری در استان مازندران (سرشماری...، 46) که با حدود 50 متر ارتفاع، در ´38 °36 عرض شمالی و ´18 °53 طول شرقی جغرافیایی (مفخم، 25) و 16 کیلومتری شمال شرقی شهر ساری قرار دارد ( فرهنگ جغرافیایی...، 36).
اسرروشنی | شهلا آذری اَسَرروشَنی \ asar-rowšani\ ، هفتمین‌ طبقۀ ‌آسمان ‌در باورهای زردشتی. صورت اوستایی این واژه مرکب از «اَسَر»، متشکل از پیشوند نفی «اَ» و «سَر» (نیبرگ، 31)، به‌معنی ‌بی‌سر و بی‌پایان، و ریشۀ‌ «رَئوخشنه»، به ‌معنی ‌روشنایی‌ (بارتولمه، 1488) ‌است. در بندهش، ‌روشنی ‌بی‌کران به ‌آنچه فراز‌پایه است و به‌‌ سر نمی‌رسد...
اسرنو | بخش جغرافیا اُسُرنو \ osorno\ ، شهری در جنوب شیلی. این شهر که مرکز استان اسرنو است، در پیوستگاه دو رود داماس و رائوئه و 64کیلومتری کرانۀ اقیانوس آرام، در قلب ناحیۀ موسوم به دریاچه‌ها (لُس لاگُس) قرار دارد.
اسرحدون | بخش تاریخ اَسَرحَدّون \ asarhaddo(u)n\ (د 669ق‌‌م)، شاه آشور (680-669ق‌م). او از بزرگ‌ترین شاهان آشور دانسته می‌شود و به‌سبب فتح مصر در 671ق‌م نامدار است. نام او که در زبان آشوری، اَشّور ـ اَخ ـ اِدّن است، به معنی اَشّور (خدای آشور) به من برادری داده است، بعدها در نوشته‌های عبری به‌صورت اسرحدون ضبط شد.
اسطقس |
اسروئنه |
اسروشنه | علی میرانصاری اُسروشَنه \ osrušane(a)\ ، یا اُشروسَنه، نام کهن منطقه‌ای در ماوراءالنهر، واقع در میان سمرقند و رود سیحون، که هم‌اکنون آثاری از آن در نزدیکی خُجَندِ تاجیکستان باقی است (GSE، ذیل «اسروشنه»). بارتولد ویرانه‌هایی را که در نزدیکی محلی به نام شهرستان و در جنوب غربی اوراتپه برپاست، از آنِ اسروشنه می‌داند (بارتولد، ...
اسعد افندی | علی اکبر دیانت اسعد افندی \ asˀad-afandi\ ، احمد (1153-1230ق/ 1740-1814م)، شیخ‌الاسلام عثمانی در زمان سلطنت سلیم سوم و محمود دوم. پدرش، محمدصالح، نیز شیخ‌الاسلام بود (رفعت افندی، 119) و به‌همین‌سبب به صالح‌زاده (صالح‌زاده قاضی) شهرت یافت («دانشنامۀ ترک...»، ذیل «اسعد افندی»).
آسریشتار | مریم سینایی آسریشتار \ āsrištār\ ، نام دسته‌ای از دیوان در متنهای مانوی به زبان فارسی میانه. این نام بیشتر همراه با نام مَزَنان، که دسته‌ای دیگر از دیوان‌اند، آورده‌ شده است.
اسطوخدوس | یونس کرامتی اُسـطـوخُدوس \ ostu(o)xod[d]us\ ، نـیـز اُسـتـوقُـدّوس، اُسطوخودوس، اسطوقودوس، استوخدوس، یا لاواندِر/ لاواندِ اسپانیایی/ فرانسوی، با نام علمی لاواندولا استوئِکاس، گیاهی معطر از جنسِ (سَردۀ) لاواندولا، از تیرۀ لَبدیسان.
اسعد افندی | علی اکبر دیانت اسعد افندی \ asˀad-afandi\ ، محمد (1204-1264ق/ 1789-1848م)، وقایع‌نگار، مورخ و از نویسندگان و مترجمان نامدار عثمانی. چون پدرش ریاست صنف صحافان (صحافلر شیخی) را داشت، او نیز به صحافلر شیخی‌زاده معروف شد و در آثارش، خود را شیخ‌زاده معرفی می‌کرد («دانشنامۀ...»، ذیل «اسعد افندی»؛ ثریا، 339؛ İA، ذیل «اسعد افندی»).
اسعد افندی | جلال خسروشاهی اسعد افندی \ asˀad-afandi\ ، محمد (978-1034ق/ 1570- 1625م)، شیخ‌الاسلام، عالم و شاعر عثمانی. وی فرزند خواجه‎سعدالدین، مورخ مشهورعثمانی (د 1008ق/ 1599م)، است و از این‌رو، به خواجه‌زاده نیز شهرت دارد (ثریا، 330؛ «دانشنامۀ...»، ذیل «اسعد افندی»). اسعد افندی در 23 سالگی (1001ق) به مدرسی دارالحدیث سلیمانیه دست یاف...
اسعد افندی | جلال خسروشاهی اسعـد افـنـدی \ asˀad-afandi\ ، محمـد (1096- 1166ق/ 1685- 1753م)، ادیب، شاعر و شیخ‌الاسلام حکومت‌ عثمانی. پدرش، ابواسحاق اسماعیل، و نیز برادرش هر دو شیخ‌الاسلام بودند (ثریا، 332؛ «دانشنامۀ زبان...»، ذیل «اسعد افندی»؛ EI 2، ذیل «اسعد افندی»).
اسطوره و اسطوره شناسی | عزت الله فولادوند اسطوره و اسطوره‌شناسی \ osture va osture-šenāsi\ ، اسطوره اسم عام است برای روایتهای اصولاً دینی نمادین دربارۀ ایزدان یا موجودات فوق انسانیِ دخیل در رویدادها یا اوضاع خارق‌العاده در زمانهای نامشخص ولی به هر حال جدا از زمان عادی و تاریخی وقایع انسانی، و معمولاً در بیان ریشۀ برخی اعمال یا باورها یا نهادها و علت ...
اسطرلاب | محمدعلی مولوی اُسطُرلاب \ ostorlāb\ ‌، نام ‌چند گونه ‌ابزار اندازه‌گيری نجومی‌كه ‌برای سنجش ارتفاع‌، سمت‌، بعد و میل خورشید و ستارگان‌، تعیین وقت در ساعات روز و شب‌، قبله، و زمان‌ طلوع‌ و غروب‌ آفتاب‌ و مقاصد دیگر ــ كه‌ از بسیاری،‌ نتوان‌ شمرد ــ به‌ كار می‌رفته‌ است‌ (بیرونی‌، التفهیم‌...، 285، فی علم‌...، 2-7). این‌ دست...
اسفار خمسه |
اسفاگنوم |
اسفدن | احمد آرین نیا اِسفِدِن \ esfeden\ ، نام شهری کهن و نیز دشتی در شهرستان قاینات (قائنات) در استان خراسان جنوبی.
اسفراینی، ابوالمظفر | علی اکبر ضیائی اسفراینی \ esfarāyeni\ ، ابوالمظفر عمادالدین شَهفور (شاهفور) بن طاهر (د 471ق/ 1078م)، فقیه، اصولی، مفسر و متکلم. وی مدتی طولانی در طوس اقامت گزید و در آنجا مردمان بسیاری از او بهره بردند (داوودی، 212). اسفراینی در فقه، شافعی، و در علم کلام، اشعری‌مذهب بود. دو اثر از اسفراینی بر جای مانده است:
اسفار بن شیرویه | محمدعلی کاظم بیگی اَسفارِ بنِ شیرویه \ asfār-ebn-e širuye\ (مق‍ 319ق/ 931م)، سردار دیلمی که به حکومت علویان طبرستان پایان داد و برای تشکیل دولتی مستقل کوشید.
اسفراین | مژگان نظامی , قدرت الله روشنی زعفرانلو اسفـرایـن \ esfarāyen\ ، شهـرستـان و شهـری در استـان خراسان شمالی.
اسعد پاشا توپتانی | بخش تاریخ اسعد پاشا توپتانی \ asˀad-pāšā toptāni\ (در آلبانیایی: اِسات پاشه توپتانی) (ح 1863-1920م/ ح 1281- 1338ق)، دولتمرد و فرمانده نظامی آلبانیایی. او در نخستین سالهای سدۀ 20م در سرنوشت این کشور نقشی چشمگیر، اما غالباً مخرب داشت.
اسفاد جشنس |
اسعدی | علی میرانصاری اسعدی \ asˀadi\ ، عباسعلی (1267- پس از 1325ش/ 1888- پس از 1946م)، نمایشنامه‌نویس دورۀ مشروطه و بازیگر تئاتر در دورۀ پهلوی اوّل.
اسعد بختیاری |
اسعد بن زراره | علی بهرامیان اسعـدِ بـنِ زُراره \ asˀad-ebn-e zorāre(a)\ ، ابـوامـامـه (د 1ق/ 623م)، از اصحاب پیامبر اکرم (ص). او از تیرۀ خزرجیانِ بنی نجّار، و از انصار بود (ابن‌سعد، 3/ 608؛ خلیفه، 90-91).

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام